Axon News Highlights (week 4 – 8 september)

In deze wekelijkse rubriek zetten we de highlights uit het Axon News van de afgelopen week voor u op een rij. We lopen met u door het algemene zorgnieuws, lichten de hoogtepunten uit van wat er in de ziekenhuizen en binnen de farmaceutische industrie gebeurde en tot slot kijken we naar de ontwikkelingen binnen de MedTech-wereld.

Een hoop ontwikkelingen in de ziekenhuizen, er worden knopen doorgehakt in de politiek en er is weer veel te doen om het preferentiebeleid. Dit en meer lees je in ons nieuwsoverzicht van deze week. Veel leesplezier!

Algemeen

Sinds de val van het kabinet opereert ook de minister van VWS in een demissionaire status. Op 6 september 2023 kwam de vaste Kamercommissie van VWS bijeen voor een procedurevergadering over het “controversieel verklaren” van lopende zaken. Controversiële zaken worden niet meer besproken in de Tweede Kamer tot er een nieuw kabinet is gevormd. Enkele opmerkelijke dossiers binnen de portefeuille van VWS die worden doorgeschoven naar het nieuwe kabinet zijn: bezuinigingen op ouderenzorg, de 45-minutennorm voor acute zorg en aanpassingen in het medisch eigen risico. D66 stemde bij geen enkel voorstel vóór controversieelverklaring, de VVD bij de meeste voorstellen wel en de PVV stemde altijd vóór als er handen in de lucht gingen vóór een controversieelverklaring. De definitieve lijst van controversiële onderwerpen wordt in de Tweede Kamer plenair behandeld en kan nog veranderen. Niet-controversieel verklaarde onderwerpen worden opnieuw geagendeerd voor behandeling door de commissie.

Uit onderzoek van TNO in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) blijkt dat jongeren steeds vaker beginnende mentale klachten ervaren als gevolg van werkstress. De ‘Hey, het is oké’-campagne, geleid door het ministerie van VWS en SZW, wil jongeren helpen om werkstress bespreekbaar te maken, aangezien dit in veel gevallen niet gebeurt. De belangrijkste bronnen van stress zijn prestatiedruk, sociale druk en algemene onzekerheden. De campagne moedigt jongeren aan om over hun stress en klachten te praten, omdat dit kan helpen bij het verminderen van mentale problemen, zoals burn-outklachten.

Zorgverzekeraars verwachten dat de zorgpremies in 2024 aanzienlijk zullen stijgen. Dit komt voornamelijk door de stijgende zorgkosten, die naar verwachting zullen toenemen tot ongeveer 100 miljard euro per jaar. Als er geen maatregelen worden genomen zou dit volgens ASR Nederland zelfs kunnen verdubbelen tot 200 miljard euro binnen tien jaar. De wens om de zorgkosten en zorgpremies laag te houden gaan niet hand in hand, en daarom wordt een aanzienlijke premiestijging verwacht. Daarnaast dragen de stijgende personeelskosten, vooral door salarisverhogingen in zorg-cao’s, bij aan de verwachte premiestijging. De vergrijzing speelt ook een rol omdat dit leidt tot een grotere vraag naar zorg, wat de kosten verhoogt.

Farma

Verzekeraars en apothekers maken jaarlijks afspraken over het preferentiebeleid, waarbij apothekers geneesmiddelen van de door verzekeraars aangewezen fabrikanten afleveren. De afwijkingen van dit beleid zijn de afgelopen anderhalf jaar verdubbeld, met name om logistieke redenen. Patiënten hebben binnen het preferentiebeleid recht op vergoeding van het door hun verzekeraar aangewezen geneesmiddel, tenzij er medisch noodzakelijke (MN) redenen zijn om af te wijken. In geval van leveringsproblemen of tekorten kunnen apothekers vastleggen dat ze om logistiek noodzakelijke (LN) redenen afwijken van het preferentiebeleid. In juli 2023 was 17% van de verstrekkingen binnen het preferentiebeleid een afwijking, waarvan 3,6% om MN-redenen. Het aandeel LN-afwijkingen, is sinds november 2022 gestegen en verdubbeld tot 13,5%. Dit betekent dat apothekers nu bijna vier keer zo vaak niet-preferente middelen afleveren om logistieke redenen dan om medische redenen, wat gevolgen heeft voor patiënten en het geneesmiddelentekort.

Zorgverzekeraars en apothekers mogen slechts één keer in de vier jaar inhalatiemedicijnen wisselen bij patiënten om niet-medische redenen, volgens nieuwe afspraken met verschillende gezondheidsorganisaties, waaronder Longfonds, Patiëntenfederatie Nederland, NHG, LHV, NVALT, KNMP en Zorgverzekeraars Nederland. Als een arts medische noodzaak voor een specifiek medicijn vaststelt, kan er geen wisseling plaatsvinden. Deze werkafspraken zijn vastgelegd in een aanvullend document op de Leidraad Verantwoord Wisselen van medicijnen die door artsen, apothekers en zorgverzekeraars wordt gebruikt. Het wisselen van inhalatiemedicijnen vond plaats omdat zorgverzekeraars het medicijn niet langer vergoedden of omdat het niet meer beschikbaar was. Als wisselen noodzakelijk is, moeten patiënten nu beter worden begeleid om verwarring en onduidelijkheid bij de apotheek te voorkomen. Dit initiatief is bedoeld om de onnodige verwarring bij patiënten met longziekten te verminderen. Het Longfonds heeft zich al geruime tijd ingezet voor deze kwestie, omdat patiënten negatieve effecten zoals benauwdheid, ziektegevoelens en onzekerheid ervaren bij het wisselen van medicijnen.

Geneesmiddelenfabrikant Amgen heeft toestemming gekregen van de Amerikaanse mededingingsautoriteit FTC om branchegenoot Horizon Therapeutics over te nemen, ondanks bezwaren van de FTC. De FTC vreesde dat de overname nadelig zou zijn voor de ontwikkeling van medicijnen tegen de oogziekte van Graves, aangezien Horizon de fabrikant is van Tepezza, het enige goedgekeurde geneesmiddel voor deze aandoening. Amgen heeft beloofd om geen koppelverkoop toe te passen voor Tepezza en moet goedkeuring krijgen van de FTC voordat het andere fabrikanten van geneesmiddelen voor de ziekte overneemt. Dezelfde voorwaarden gelden voor Krystexxa, een ander medicijn van Horizon. De overname wordt naar verwachting in het begin van het vierde kwartaal afgerond.

Ziekenhuis

Het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft de kans op een keizersnede bij een eerste ingeleide bevalling in twee jaar tijd meer dan gehalveerd. In 2020 leidde 1 op de 3 van dergelijke bevallingen bij Geboortecentrum Rhena nog tot een keizersnede, maar na het invoeren van maatregelen in 2021 was dit in de eerste helft van 2023 gedaald naar 1 op de 7 en deze trend zet zich voort. Het ziekenhuis is blij met deze ontwikkeling, omdat keizersneden idealiter worden vermeden tenzij dit medisch noodzakelijk is. Een taskforce werd opgericht om de oorzaken te achterhalen en oplossingen te vinden. Daaruit kwam naar voren dat er lang niet altijd 18 tot 24 uur was gewacht, terwijl dat binnen veilige marges kan. En dat is niet het enige dat is aangepast in het protocol. De methodes om ontsluiting te maken zijn aangepast, de dosering van de weeënopwekkers gaat nu sneller omhoog en er is meer aandacht voor goede pijnstilling.

Uit een enquête onder de achterban van de Federatie Medisch Specialisten (FMS) blijkt dat het personeelstekort het grootste probleem is in de zorg. Het tekort aan artsen, verpleegkundigen en andere zorgprofessionals wordt gezien als de grootste bedreiging voor de toegankelijkheid en kwaliteit van de zorg. Daarnaast willen medisch specialisten dat er meer wordt gedaan om de administratieve last, regeldruk en inmenging van overheid en zorgverzekeraars te verminderen. Ze pleiten voor een halvering van de administratielast om meer tijd voor de patiënt vrij te maken. Ook willen ze dat de politiek zich richt op het voorkomen van tekorten aan medicijnen en hulpmiddelen (73%) en investeert in leefstijl en preventie (60%). De Federatie heeft op basis van deze enquête een verkiezingsagenda opgesteld met prioriteiten voor het nieuwe kabinet.

Demissionair VWS-minister Ernst Kuipers stelt voorwaarden aan de erkenning van spoedeisende geneeskunde als medisch specialisme. Eén van deze voorwaarden is dat de opleiding tot SEH-arts niet langer dan de huidige drie jaar mag duren. Kuipers wil voorkomen dat de erkenning negatieve effecten heeft op de zorguitgaven en wil rekening houden met de rol van SEH-artsen binnen de toekomstige inrichting van acute zorg. Hij benadrukt dat de SEH-arts een generalistisch profiel moet behouden en wil geen ontwikkeling van sub-specialismen. De wens van de NVSHA om de huidige driejarige opleiding uit te breiden wordt niet gehonoreerd. Verder mag erkenning niet leiden tot nieuwe eisen voor het profiel van SEH-artsen, de inrichting van SEH-afdelingen, of de aanwezigheid van specifieke medisch specialisten op de SEH. Kuipers wil het huidige “open format” van SEH-afdelingen behouden, waar verschillende medisch specialisten als poortarts kunnen werken.

MedTech

Philips heeft een schikking getroffen met Amerikanen die gezondheidsproblemen ondervonden door defecte slaapapneu-apparaten, waarbij eerder dit jaar 575 miljoen euro is gereserveerd voor schadevergoedingen. De klachten van honderden Amerikanen zijn gerelateerd aan problemen met het isolatieschuim in de apparaten, dat kon afbrokkelen of schadelijke chemische stoffen kon afgeven na contact met bepaalde schoonmaakmiddelen. Dit leidde tot wereldwijde terugroepacties en vervanging van miljoenen slaapapneu- en beademingsapparaten. De exacte kosten van de schikking zijn nog niet bekend.

Het Martini Ziekenhuis en Philips hebben een slimme pleister genaamd ePatch geïntroduceerd voor het monitoren van hartritmestoornissen. Deze pleister werd met succes getest in het hartritme-expertisecentrum van het ziekenhuis en heeft het potentieel om traditionele, onhandige Holtermonitors te vervangen, waardoor patiënten meer comfort ervaren. De ePatch verbetert de diagnose van hartritmestoornissen en heeft stoornissen geïdentificeerd die anders mogelijk niet waren opgemerkt. Deze innovatie biedt de mogelijkheid om patiënten langer te volgen en nauwkeurigere gegevens vast te leggen dankzij minder ruis en een betrouwbare opname. Cardiologen en zorgverleners verwelkomen de ePatch als een belangrijke vooruitgang in het opsporen en behandelen van hartritmestoornissen, waardoor de zorg voor hart- en beroertepatiënten wordt verbeterd.

Onderzoekers van het Erasmus MC hebben vastgesteld dat medische hulpmiddelen voor de behandeling van hersenaneurysma’s vaak als veilig en effectief worden bestempeld in wetenschappelijke artikelen, ondanks het ontbreken van overtuigend bewijs. Ze analyseerden meer dan 1.350 internationale studies en ontdekten dat 80% ervan geen controlegroep gebruikte om de resultaten van de nieuwe implantaten te vergelijken. Dit roept vragen op over de wetenschappelijke integriteit van onderzoekers op dit gebied, vooral bij nieuwere hulpmiddelen voor endovasculaire behandeling via de lies. Die implantaten zijn op de markt gekomen als opvolger van de twee behandelingen waarvoor wel goed bewijs is: een operatie via de schedel om het aneurysma af te sluiten, ook wel clipping genoemd. Of opvulling van het aneurysma met platinum-spiraaltjes via een bloedvat in de lies, zogeheten coiling. Volgens de onderzoekers van het Erasmus MC is er niet voldoende bewijs dat de nieuwe implantaten beter zijn dan coiling of clipping, maar is er ook geen bewijs dat ze slechter zijn.

De adviezen van de CieBOM, het ZIN en de besluiten en waarschuwingen van de IGJ tezamen met de politieke agenda vindt u elke vrijdag in het ‘Weekoverzicht adviezen, overheid en politiek’. Klik hier voor het meest recente overzicht (alleen voor abonnees).