Minister Van Rijn heeft enkele maatregelen genomen om geneesmiddelentekorten als gevolg van de coronacrisis tegen te gaan. Zo stelt hij de aanstaande Wgp-herijking van 1 april uit tot 1 oktober dit jaar. Voor corona-gerelateerde geneesmiddelen kan de wettelijke maximumprijs bovendien losgelaten worden, mocht daar een tekort dreigen en prijs een belemmering vormen. Van Rijn roept partijen op voorraden op peil te houden en financiële reserves op te bouwen waar nodig. Voorts onderzoekt de bewindsman enkele maatregelen die de beschikbaarheid van geneesmiddelen op peil moeten houden, zoals een afzetgarantie en soepelere regels voor gezamenlijke inkoop. Ook de IGJ en het CBG zullen rekening houden met veranderde omstandigheden.
Zulks schrijft minister Van Rijn in een Kamerbrief (pdf). Als gevolg van de coronacrisis komt de productie in China nu weer op gang en is India drie weken in een zogenoemde lock-down. Eerder schreef (pdf) de minister al dat hij verwacht dat de opbouw van de ijzeren voorraad ‘langer gaat duren [dan de geraamde 1,5 tot 2 jaar, red.] door de uitbraak van het Coronavirus, omdat de productie in China en India is gestagneerd’. VWS is waakzaam over mogelijke tekorten die kunnen ontstaan door de coronacrisis. Daarop heeft de bewindsman besloten langs twee lijnen maatregelen te nemen: voor corona-gerelateerde medicamenten en de continuïteit van de algehele geneesmiddelenvoorziening in de komende weken en maanden.
Algehele geneesmiddelenvoorziening
Van Rijn schrijft dat ‘voor de algemene geneesmiddelenvoorziening geldt dat we in een stadium van verhoogde waakzaamheid verkeren’. VWS heeft de samenwerking met betrokken partijen (zoals fabrikanten, groothandels en apothekers) versterkt. Zij krijgen in de komende tijd meer ruimte in de markt om tekorten te voorkomen en op te lossen.
Wgp-herijking met half jaar uitgesteld
Zo stelt hij de aanstaande Wgp-herijking van 1 april uit tot 1 oktober dit jaar (in tegenstelling tot wat gisteren werd gemeld). Van Rijn: ‘Dat betekent dat de huidige maximumprijzen van kracht blijven, in ieder geval tot 1 oktober. […] Deze maatregel komt in plaats van de maatregel die ik vorige week aankondigde om voor geneesmiddelen met bijvoorbeeld een lage omzet de maximumprijzen los te laten. Het uitsluiten van een specifieke categorie middelen op basis van dergelijke criteria stuit volgens partijen op uitvoeringsvraagstukken.’
De minister schrijft dat hij de Wgp-herijking een half jaar uitstelt onder meer naar aanleiding van dringende verzoeken van verschillende partijen uit de geneesmiddelenketen. Van Rijn roept partijen op voorraden op peil te houden en financiële reserves op te bouwen waar nodig.
Overige maatregelen
Voorts onderzoekt de bewindsman enkele maatregelen die de beschikbaarheid van geneesmiddelen op peil moeten houden, zoals een afzetgarantie en soepelere regels voor gezamenlijke inkoop. Ook de IGJ en het CBG zullen rekening houden met veranderde omstandigheden, specifiek als een geneesmiddel tijdelijk in een andere verpakking (uit een ander Europees land) zit (IGJ) en bij aanvragen voor een nieuwe (parallel)handelsvergunning of een wijzigingen in een handelsvergunning (CBG).
Tevens heeft de minister ‘zorgverzekeraars gevraagd wat zij kunnen doen om bij hun prijsafspraken met fabrikanten en apotheken explicieter rekening te houden met veranderende marktomstandigheden. In het Coronaberaad Beschikbaarheid Geneesmiddelen hebben de zorgverzekeraars aangegeven dat zodra zij een nieuwe contracteringsronde starten, zij hier rekening mee houden.’
Corona-gerelateerde medicamenten
Van Rijn schrijft dat voor corona-gerelateerde geneesmiddelen een ‘verhoogde staat van paraatheid’ geldt. Hier voert VWS centrale regie, in nauw overleg met betrokken partijen (zoals ziekenhuisapothekers). Voor corona-gerelateerde geneesmiddelen kan de wettelijke maximumprijs bovendien losgelaten worden, mocht daar een tekort dreigen en prijs een belemmering vormen.
Intensive Care
Zo worden alle geneesmiddelen die in het algemeen worden gebruikt op de Intensive Care (IC) en geneesmiddelen die specifiek worden gebruikt bij de behandeling van Corona-patiënten gemonitord door het CBG en de IGJ in nauw overleg met de NVZA (ziekenhuisapothekers) en de NVIC (Nederlandse Vereniging voor Intensive Care). De eerste categorie betreft een vast aantal geneesmiddelen, de tweede categorie is gebaseerd op de richtlijn de ‘voorlopige behandelopties COVID-19’ van de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB), die regelmatig wijzigt op basis van de nieuwste inzichten. CBG en IGJ monitoren de beschikbaarheid van deze geneesmiddelen, ongeacht of een melding van een tekort is gedaan. CBG en IGJ houden daarbij ook rekening met de verwachte toename in het aantal patiënten dat wordt opgenomen op de IC en de daaruit voortvloeiende groeiende behoefte aan geneesmiddelen.
Overlegorgaan
Daarnaast heeft Van Rijn het Coronaberaad Beschikbaarheid Geneesmiddelen (CbBG) ingesteld, een overlegorgaan met alle betrokken partijen. Hierin worden de zorgen geïnventariseerd die de partijen hebben, informatie uitgewisseld over de beschikbaarheid van geneesmiddelen en gezamenlijk gekeken naar maatregelen die verder gaan dan eerder afgesproken in de Werkgroep Geneesmiddelentekorten.
Geen verbod op de export van geneesmiddelen binnen de EU
In navolging van de dringende oproep van de Europese Commissie (EC) stelt minister Van Rijn Geen verbod op de export van geneesmiddelen binnen de EU in. Dit om te voorkomen dat een neerwaarts domino-effect optreedt en landen uiteindelijk geen toegang meer hebben tot essentiële geneesmiddelen. In generieke zin is Nederland netto-importeur van geneesmiddelen binnen de interne markt. Bij de bespreking van handelsrestricties in het Coronaberaad Beschikbaarheid Geneesmiddelen (CbBG) heeft de ruime meerderheid van de deelnemers erop aangedrongen geen exportbeperkingen in te stellen.
De minister schrijft dat partijen hem hebben ‘verzekerd dat zij zich houden aan de bestaande afspraak binnen de Werkgroep Geneesmiddelentekorten: de groothandel bedient altijd eerst de eigen klanten (apotheken, ziekenhuizen, apotheekhoudende huisartsen, etc.) in Nederland. Bij een dreigend of optredend tekort van een specifiek geneesmiddel vindt export pas plaats als de eigen voorraad eerst is gecontroleerd en voldoende is bevonden. Aan de hand van de monitoring van het CBG en de IGJ van de beschikbaarheid van Corona gerelateerde geneesmiddelen is er verscherpte aandacht voor export van deze geneesmiddelen.’
Export buiten de EU
Over export buiten de EU schrijft de bewindsman: ‘Handel buiten de Europese Unie betreft export door producenten en groothandels. De export van geneesmiddelen naar landen buiten de EU is in beginsel toegestaan. Alleen op EU-niveau kan die export worden verboden of gereguleerd, zoals vorige week met de persoonlijke beschermingsmiddelen (PMB’s) is gebeurd.’
Tot besluit
De minister schrijft dat de ‘maatregelen zijn bedoeld om geneesmiddelentekorten zo veel mogelijk te voorkomen zonder het huidige zorgsysteem buiten werking te stellen.’ Op verzoek van de Tweede Kamer bereidt hij zich voor op verdergaande maatregelen voor het geval dat medicijntekorten ontstaan. Daarin werkt Nederland ook nauw samen met andere Europese landen, zo benadrukte (pdf) minister De Jonge gisteren nogmaals.
