Het Platform Inkoopkracht Dure Geneesmiddelen is na oplevering van het eindrapport opgeheven. De focus van het Platform lag vooral op inkoop geneesmiddelen, maar de werkagenda bestreek een breder gebied, van richting geven na markttoetreding tot het ontsluiten en benutten van kennis, gericht op doelmatigheid en gepaste zorg. Deze onderwerpen hebben elders, zoals in het MSZ-hoofdlijnenakkoord, hun beslag gekregen en zullen door partijen in het veld moeten worden opgepakt.
Het Platform (opgericht in 2017 door VWS) beoogt ziekenhuizen, medisch specialisten, apothekers en verzekeraars samen te brengen om – met het oog op toegankelijkheid en betaalbaarheid – de inkoop van dure geneesmiddelen te optimaliseren.
Zeven nieuwe actielijnen
Sommige onderwerpen uit de werkagenda van het Platform hebben hun bestuurlijk beslag gekregen. Zo is in het Bestuurlijk akkoord MSZ 2019-2022 afgesproken om het integraal pakket aan maatregelen ter borging van de betaalbaarheid en toegankelijkheid van dure geneesmiddelen uit te breiden met 7 nieuwe actielijnen.
7 nieuwe actielijnen ter borging betaalbaarheid en toegankelijkheid dure geneesmiddelen
- De ontwikkeling van een gezamenlijke strategische aanpak voor o.a. inkoop en gepast gebruik, gekoppeld aan de Horizonscan Geneesmiddelen (triage), om de introductie van nieuwe dure geneesmiddelen te structureren.
- Verkennen van aanvullende beoordelingscapaciteit van het ZiNL op de intramurale farmacie.
- Mogelijkheden verkennen voor het versterken van de onderhandelingsmacht van decentrale inkopende partijen.
- Uitbreiden projectie-informatie over de verwachte retourbetalingen voor de financiële arrangementen.
- Onderzoek naar financieringsbronnen voor onderzoek naar gepast gebruik dat is gericht op verminderde inzet van dure geneesmiddelen.
- Programma gepast gebruik dure geneesmiddelen.
- Gezamenlijke communicatie rondom het vraagstuk dure geneesmiddelen.
Actielijnen geven vorm aan aanbevelingen SiRM
Minister Bruins heeft het eindrapport (pdf) van het ‘Platform Inkoopkracht Dure Geneesmiddelen’ naar de Tweede Kamer gestuurd (pdf). Volgens de minister geven de actielijnen in belangrijke mate vorm aan de aanbeveling die SiRM doet in de evaluatie van de geneesmiddelenvisie. In zijn reactie constateert minister Bruins dat VWS goed op weg is. Hij verwijst daarbij naar de maatregelen die al in gang gezet zijn. Wel erkent Bruins dat er sprake is van versnippering en dat de samenhang van al die acties daarmee minder zichtbaar is.
Focus op inkoop van monopolie- en oligopoliemiddelen
De focus van het Platform lag vooral op inkoop van monopolie- en oligopoliemiddelen. Voor ieder van die twee groepen is een afzonderlijke benadering en aanpak gewenst. Het betreft namelijk verschillende markten met een specifieke marktdynamiek en een specifieke inkooppositie voor veldpartijen.
Het Platform is van mening dat de vraagprijs een onlogisch uitgangspunt is voor onderhandelingen, omdat daarin de relatie met ontwikkelkosten niet aanwezig is. Een model voor het bepalen wat een redelijke prijs is kan daarbij helpen.
In de discussie over monopoliegeneesmiddelen wordt benadrukt dat fabrikanten anticiperen “op onderhandelingen door verhogen van de prijs: zogenaamde kortingen zijn dan geen echte besparingen”.
Het Platform ondersteunt zeer het model van prijsbepaling van prof. dr. Carin Uyl-De Groot, en heeft contact met haar gezocht. Op haar model (zie tabel) berekende prijzen kunnen een basis vormen voor reële onderhandelingen.
Voor middelen die op de Horizonscan Geneesmiddelen staan kan deze berekening al plaatsvinden, volgens het Platform. De aanbeveling luidt dan ook ‘deze lijn met prof. dr. C. Uyl-De Groot verder uit te werken’.
Aanbevelingen
Enkele aanbevelingen uit het rapport zijn:
- Gebruik de triage als vervolg op de Horizonscan ook als signalering voor risico’s met gepast gebruik en een doelmatige inzet.
- Financiële ondersteuning is wenselijk om te komen tot een overkoepelende structuur ter ondersteuning van een structureel proces van beoordeling/plaatsbepaling van geneesmiddelen. De behoefte aan (aanvullende) financiële ondersteuning geldt ook voor de vertegenwoordigers vanuit de patiëntenverenigingen. Zij hebben onvoldoende capaciteit om in te gaan op de vele vragen van beleidspartijen en brancheorganisaties die op hen af komen.
- Ontwikkel criteria en randvoorwaarden over wanneer zorgverzekeraars onderzoeken naar gepast gebruik kunnen financieren.
- Werk in Europees verband uit dat na het verloop van een patent er geen volledig alleenrecht meer komt, ook niet voor uitbreidingen naar nieuwe indicaties. Ook moet het eenvoudiger worden om bij langer bestaande middelen substituten op de markt te brengen.
- Meer aandacht voor de ontwikkeling van moleculaire diagnostiek en tijdige toegang tot relevante diagnostiek.
Tot slot vraag het platform aandacht voor cel- en gentherapieën; potentieel curatieve geneesmiddelen die tegen hoge prijzen beschikbaar komen. Door de vernieuwende techniek, die in theorie eenmalig en mogelijk curatief is, zijn de kosten erg hoog, met prijzen die mogelijk oplopen tot €500.000 á €3 miljoen per patiënt (éénmalig dan wel jaarlijks). Het Platform geeft aan dat de huidige modellen voor het berekenen van effectiviteit en kosteneffectiviteit hier niet bij aansluiten. Een oproep die steeds vaker ten gehore wordt gebracht, vanuit verschillende hoeken.
Klik hier (xls) voor een overzicht van gen- en celtherapieën die in Nederland vergoed worden vanuit het basispakket, of zich nog in de sluis bevinden, evenals een overzicht van middelen met PRIME-status.
Platform is na publicatie eindrapport opgeheven
Na de oplevering van het rapport is het platform opgeheven. De aangegane trajecten zijn in verschillende fasen van uitvoering. Veel van deze initiatieven ontwikkelen zich fors en de initiatieven die nog niet zijn afgerond worden op andere plekken voortgezet. Aandachtspunt hierbij is wel het borgen van de voortgang.
